Kürt Dilini Akademik Anlamda En İyi Şekilde Kullanan Ve Kürt Tarihini Yakından Araştıran Şırnaklı Şair Salih YAYAN (Seydaye Ceger Pola) Artık Engin Bilgisini Siz Değerli Okuyucularımızla Gazetemiz Aracılığı İle Paylaşacak. Şırnak İçin Oldukça Anlamlı Yazılar Yazan Seydaye Ceger Pola Artık Sizlerle Belirli Günlerde Yazdığı Yazılarla Buluşacak Ve Sizleri De Bir Tarih Yolculuğuna Çıkaracak. İlk Yazısında Geniş Bir Şekilde Şırnak’ın Geçmişini Dillendiren Yazarımız Gazetemize De Büyük Bir Onur Kazandırarak Bizleri De Bahtiyar Etmiştir. Umarız Ki Engin Bilgisinden Bizlerde Yararlanır Ve Bilgilerimizi Pekiştiririz. 

MİLAT ÖNCESİNDEN GÜNÜMÜZEDEK ŞIRNAK

            Merhaba aziz Şırnaklı hemşerilerim. Bugün düşündüm de dedim ki acep güzel Şırnakımız hakkında yani tarihsel boyutu ve önemi itibarıyla neler bilmekteyiz. Daha önce bildiklerimle birlikte sizler için köklü ve derin bir araştırma yaptım. Siz sevgili hemşerilerimi kendi memleketleri hakkında biraz olsun bir şeyler vereceksem kendimi mutlu ve bahtiyar sayarım.

            Bilindiği üzere tarihte Şırnak birçok isimle anıla gelmiştir. Tarihçi Şemsettin Günaltay’ın, tarihçi Dr.Cemşit Bender’den alıntılarla bahsettiği Kürt tarihi adlı eserinde de Kürtlerin atası olan Gutiler’den şöyle bahs etmektedir. Gutiler milattan önce 8000’li yıllarda Zagros’ta yaşadıkları ve İranlılardan 2450 yıl önce devlet sahibi olduklarını ve M.Ö. 2550- 3100 yıllarında Sümer topraklarının tümünü ele geçirdiklerini ve bugüne kadar Kürtlerce kutsal bilinen ve dünyada da isminden çokça bahs edilen bu kutsal mekana bölgece her yılın ağustos ayının ilk üç Cuma günlerine tekamül eden günü ziyaret edilen Cudi Dağı’nın Guti Dağı olduğu, yani bu ismin Gutilerce dağa verildiği söylenmektedir. (Bilindiği üzere İslamiyet’in bölgeye gelmesi ile ve Arap Alfabesinde (Alifba) G harfi bulunmadığı için Cudi’ye en yakın harf itibari ile C harfi kullanılmış.) ve binlerce yıl Guti olarak geçen dağımız Cudi olarak ortaya çıkmıştır. Sümer topraklarında hüküm süren Guti Krallarından bilinen birkaç tanesi ise şunlardır. Lasirap, Şerlek, İkş, Muş, Anri, Dapzar, Trikan’dır. Anri Kralı, Agıri-Ağrı’da, Muş Muş’ta, Şerlek Şırnak’ta ve bilindiği üzere o tarihlerde önemli insanlar ya önemli yerlerden isimlerini alır ya da önemli şahsiyetler önemli yerlere isimlerini verirler. Şerlek’inde ismini Şırnak’a verdiği ve uzun süre bugünkü Şırnakımızın isminin Şerlek olarak tarihte geçtiği söylenmekte. Bu tarihçi Gutililer, irade sahibi, azimli, mert, çevik ve yılmaz olarak tarif etmişlerdir.

            Tarihçi Araratlı Eyup Müftü Tufan adlı eserinde Tufan soyumuzun ilk olarak Dader denen ve Şırnak’ın yakın mevkisi olarak şimdi de Dader olarak geçen, suyun yerden çıktığını yazar. Tarihçi İhsan Nuri Paşa Kürt Tarihi adlı eserinde tufan suyu dinlendikten sonra Hz.Nuh’u Şırnak’ın köyü olan Heştan’a (Yoğurtçular) geldiği ve tufanla yerle bir olan Şırnak’ı yeniden inşa ettiği ve kendi ismini yani Şehre Nuh olarak tarihe geçtiği söylenmekte. İlk kutsal kitap olan Tevrat’ta Nuh’un gemisinden bahs eder ve şöyle denilmekte ( takvinbap 6-9) 40 gün sürer ve 15 günde sular ancak diner. Hz.Nuh’un yaşının 950 yıl olduğu yazılmakta. Daha sonra Ninova’da yapılan kazılar da çıkan Asur Kralı Asurbanipal Kütüphanesi içinde bir tablet Gılgamış Destan’ın son kısmında Otnapiştim tarafından yazılan 7 günde gemi yapılıyor tufan 6 gün 6 gece devam ediyor. Kuran-ı Kerim’de Ankebu suresinde çeşitli ayetlerin çoğunda tufandan bahs eder. Ayetlerden birkaç tanesi şunlar; A’râf suresi, Ayet 59., Yunus Suresi Ayet 73., Hûd Suresi Ayet 36-44. (Bu ayette geminin Cudi Dağına oturduğu yazılır.) Mü-Mûn Suresi Ayet 26-29., Şuâra Suresi Ayet 117-120., Ankebut Suresi Ayet 14-15., Zariyat Suresi Ayet  46., Yasin Suresi Ayet 41-43.

            Arap tarihçisi Suhaf Bıni Vahş Sümerler coğrafyası adlı eserinde Şerlek’ten bahs eder. Şerlek’in bugün Xara Beyte olarak adlandırılan tümünün üst bitişiği ve adının Şerlekistan olduğunu yazar. Xar Kürtçe’de düzlük Beyt ise Arapça’da ev demektir. Günümüzde de orada yontulmuş 3-4 tane oda haline getirilmiş, kapılı büyük taş kütleleri ile harabe yapı emareleri vardır.

            Kimi tarihlerde Şırnak’tan Şırnexwaz olarak bahs eder. Baş eymeyi kabullenmeyen kimi tarihlerde şernexwaz. Savaş istemeyenler ve kimi tarihler şernexwaz olarak yani savaşılması zor olarak geçer. Evliya Çelebi seyahatnamesinde Şernek yani savaşmayanlar olarak bahs eder ve Cumhruiyet’in kuruluşundan beride Şırnak olarak ismini alan bu efsanevi ve birçok medeniyetlere hizmet vermiş, mekan olmuş, cennet şehrimizi sevelim ve tarihte hak ettiği misyonuna hep birlikte teslim edelim.

            Ben tarihin derin çatlaklarında kayıp olan şu veya bu şekilde yer yüzüne çıkarılmayan, bu zengin tarih ve kültür hazinesinin evladı olduğum için onurluyum, gururluyum. Gelin hep birlikte el ele vererek şehrimize layık olmaya çalışalım. Son olarak  Şırnak’ın tarihini kültürünü geliştirmeyi amaçlayan Cudi Kültür ve Sanat Derneğimize sahip çıkalım, katkıda bulunalım. Saygılarımla.